فرآیند آبکاری پلاستیک، به معنی حرکت یون های نامحلول از فلز به سطح پلاستیک است. زمانی که یون های فلز روی سطح قرار میگیرند سطح جدیدی خواهیم داشت که خاصیت هر دوماده را داراست؛ و سطح خارجی می تواند مثل فلز عمل کند. همچنین در صنایع مختلف با اهداف محافظت خوردگی و پوشش، افزایش سختی سطح، بهبود هدایت الکتریکی و ارتقا جذابیت ظاهری محصولات مورد استفاده است.
در صنعت به طور معمول آبکاری مس روی پلاستیک استفاده می شود، به خصوص زمانی که رسانایی الکتریکی مورد نیاز باشد البته بقیه فلزات مثل نقره، نیکل، کروم و طلا نیز قابل استفاده هستند. در بعضی موارد لایه های چندگانه فلزات مختلف نیز قابل استفاده است. مهم ترین دلیل اضافه کردن فلزات به پلاستیک بحث زیبایی شناسی است. پوشش فلزی مثل طلا و نقره، سطح را به طور قابل توجهی درخشان می کند همچنین باعث افزایش مقاومت در برابر خوردگی و استحکام پلاستیک در بعضی موارد می شود.
قیمت آبکاری قطعات پلاستیک
برای شروع فرایند، آماده سازی سطح مرحله حیاتی است؛ پلاستیک به دلیل نداشتن هدایت الکتریکی، فاقد چسبندگی لازم است به همین دلیل در این مرحله از یک فلز برای ایجاد این چسبندگی کمک می گیرند. برای آماده سازی سطح، مواد به صورت شیمیایی و در حمام های شیمیایی تمیز می شوند و قبل از شروع فرایند یک لایه، روی پلاستیک اعمال می شود. این کار ضخامت لازم و چسبندگی مناسب را ایجاد می کند، به همین دلیل یک لایه مس الکترولیتی خالص روی سطح پلاستیک قرار می گیرد. بنابر اندازه، شکل و عملکرد قطعه مورد نظر، لایه مسی می تواند آخرین لایه یا لایه ای باشد که زیر بقیه لایه های فلزی قرار می گیرد. پس از پوشش دهی با مس، از فلزاتی چون نیکل، نقره، مس و طلا برای ادامه کار می توان استفاده کرد.
قبل از شروع فرایند باید پلاستیک قالب گیری شود تا فشار وارده بر قطعه کاهش بیابد و کیفیت قطعه بالا برود. از آنجایی که این ماده یک ترکیب غیر فلزی است برای ایجاد خاصیت چسبندگی در آن از طریق آبکاری الکترولس (بدون جریان الکتریکی) باید آن را فلزی کنیم، این فرایند شامل مراحل زیر است:
تمیزکردن
برای شروع کار سطح باید کاملا تمیز باشد و هیج اثر انگشت و آلودگی روی آن وجود نداشته باشد. این کار با یک تمیز کننده قلیایی ملایم انجام می شود؛ در بعضی موارد خیس کردن کامل سطح با اسید کرومیک (خرید اسید کرومیک) ضروری است.
غوطه ور کردن
فرو بردن قطعه در حلال به منظور بهبود سطح قبل از مرحله حکاکی انجام می شود.
حکاکی
معمولا شامل محلول کروم تری اکساید یا اسید سولفوریک به منظور افزایش سطح لایه است؛ همچنین جذب مایعات را برای قطعه راحت تر می کند. در این مرحله معمولا سوراخ های ریزی که اتصال با فلز رسوب شده را راحت تر می کند، ایجاد می شود.
تهویه
مرحله اختیاری بعد از حکاکی است که لایه ها را نرم می کند، که می تواند باعث جذب یکنواخت در مرحله فعال سازی شود. معمولا در لایه های خاصی از پلاستیک مثل پلی کربنات و پلی پروپیلن وجود دارد.
خنثی کردن
بعد از مرحله حکاکی قطعات باید از هر نوع اسید اضافی و مواد خارجی پاک شود، خنثی سازی می تواند با سدیم بی سولفات و یا محصولات مشابه آن انجام شود.
پیش فعال سازی
محصولی است که به منظور آسان سازی جذب در مرحله فعال سازی استفاده می شود. این محصول به خوبی با رزین هایی مانند پلی پروپیلن و پلی فنیل اکسید کار می کند.
فعال سازی
این مرحله شامل یک فلز مایع گرانبها مثل طلا، پالادیوم یا پلاتین با غلظت کم است که به عنوان کاتالیزور در طول آبکاری استفاده می شود.
شتاب دهنده
در مرحله قبل هیدروکسید قلع را به کاتالیزور اضافه می کنند تا کاتالیزور نقش خود را به خوبی ایفا کند؛ حال در این مرحله لازم است با شتاب دهنده این هیدروکسید قلع اضافی را حذف کنیم.
مزایای آبکاری پلاستیک
زیباتر شدن
مهمترین مزیت آبکاری پلاستیک، زیبایی محصول نهایی است. یک لایه طلایی براق یا نقره‌ای جذاب بر روی قطعات پلاستیکی در حد بسیار زیادی، ظاهر آن را زیبا و چشم‌گیر می‌کند.
تنوع رنگ
استفاده از رنگ‌های گوناگون و جذاب که به مشتریان قدرت انتخاب می‌دهد، از دیگر مزایای آبکاری پلاستیک است.
مقاومت بالا
این صنعت موجب افزایش مقاومت و استحکام قطعات در برابر آسیب احتمالی و خط خوردگی می‌شود. همچنین اگر برای پوشش‌دهی از لایه فلزی استفاده شود مقاومت پلاستیک را در برابر مواد شیمیایی افزایش می‌دهد.
تغییر ظاهر لایه بیرونی
تغییر لایه بیرونی و بهبود ظاهر محصول یکی دیگر از مزایای آبکاری پلاستیک محسوب می‌شود. دقیقاً مطابق آنچه که در صنعت خودروسازی شاهد آن هستیم. طراحی متنوع، وزن کم، قابلیت انعطاف‌پذیری، صرفه‌جویی در مصرف انرژی و کم کردن تاثیر نور بر خرابی پلاستیک از دیگر مزایای این کار است.
کاربردهای آبکاری پلاستیک
لوله کشی
استفاده از آبکاری بر روی وسایل لوله کشی موجب مناسب شدن قیمت و همچنین زیبایی بیشتر محصولات خواهد شد. همین امر تقاضای آبکاری بر روی لوازم پلاستیکی را بیشتر می‌کند. افرادی که به دنبال حمام لوکس و جذاب هستند می‌توانند از لوله‌های آبکاری شده با طلا استفاده کنند. اما مخاطبان زیادی علاقه به لوله‌های آبکاری شده با نیکل دارند؛ این فلز با سلیقه اکثر افراد جامعه سازگار است.
صنعت خودروسازی
در این صنعت استفاده از پلیمرها کاربرد زیادی دارد. وزن کم، انعطاف‌پذیری زیاد، امکان طراحی و ساخت قالب پلاستیکی به شکل دلخواه موجب افزایش تقاضا شده است.
کاربرد آبکاری نیکل در صنعت خودروسازی بیشتر برای زیباسازی آن است. از جمله چرخ، دستگیره درب خودرو، دستگیره روی دنده و جلو پنجره ماشین.
آبکاری پلاستیک برای الکترونیک
کاربرد بیشتر آبکاری بر روی پلاستیک بعد از خودروسازی مربوط به صنعت الکترونیک است. در این صنعت از آبکاری پلاستیک برای زیباشدن ظاهر محصول در تولید قطعات پلاستیکی مانند گوشی موبایل، رایانه‌ها، کلید و دکمه کنترل استفاده می‌شود. در این محصولات از آبکاری نیکل و نیکل - کروم استفاده می‌شود که موجب می‌شود از لحاظ کاربردی، قطعات رسانا شوند. آبکاری نیکل امکان لحیم کاری را بر روی اجسام فراهم می‌کند و از قطعات در برابر آسیب‌های احتمالی نیز محافظت می‌کند.
درب بطری
کاربرد آبکاری پلاستیک موجب زیبا شدن درب بطری یا عطرها می‌شود. در کشور فرانسه برای زیبایی بیشتر شیشه عطر و جذب مشتری‌ها از درب‌های براق و رنگارنگ آبکاری شده استفاده می‌کنند.
محصولات خانگی
استفاده از ابزار پلاستیکی آبکاری شده با فلز، مناسب‌تر و ارزان‌تر از لوازم تمام فلزی است که می‌توان در برخی از لوازم خانگی مانند ریموت‌های لوازم برقی و انواع دستگیره‌ها مشاهده کرد.
محصولات بهداشتی
کاربردهای آبکاری پلاستیک در محصولات بهداشتی نه تنها موجب زیبایی آن‌ها می‌شود، بلکه شستشو محصولات را راحت‌تر می‌کند. برای مثال شیرهای آشپزخانه یا حمام و سایر لوازم بهداشتی دیگر.
لوازم رادیویی
آنتن‌های آبکاری شده با پلاستیک، موجب انتقال آسان امواج رادیویی شده و از آیتم‌ها مراقبت می‌کنند.
لباس و پوشاک
آبکاری پلاستیک به صنعت پوشاک نیز رسیده و تاثیر بسیار زیادی بر زیبایی دکمه لباس‌ها دارد. قطعا دکمه‌های براق و فلزی نظر شما را جلب کرده است. خوب است بدانید آن‌ها پلاسیک آبکاری شده با فلز هستند.